Undas

Araw ng Patay ngayon, o 'yung tinatawag na Undas. Sa totoo lang, kamakailan ko lang narinig ang salitang 'yun, Undas. Parang "Hudas". Noong mga nakaraang taon kasi, 'pag dumarating ang November 1, ang naiisip kong salita ay "Bakasyon".

Bihira na akong dumalaw 'pag araw ng Undas. Masyadong ma-trapik, 'di lamang papunta ng sentimeryo...sertemenyo...sermentenyo...pantyon, kun'di maging sa loob nito. Ang hirap pang humanap ng paradahan; baka mabaril lang ako, tulad ng nangyari doon sa buntis, may ilang taon na ang nakakaraan.

Hindi rin ako nakakauwi ng probinsiya. Kaya, ang huling dalaw ko sa libingan ng aking mga lolo't lola ay noong inilibing sila.

Kadalasa'y 'yung susunod na linggo na lang kami dumadalaw. Okay, naman daw 'yun; makakatanggap pa rin kami ng plenary indulgence.

Naalala ko noong bata pa ako nang sumasama ako sa aking Nanay para maglinis ng pantyon ng aking lolo. Sobrang init 'pag nagpupunta kami doon. Sa katunayan, sa sobrang init ng araw, natutunaw at bumabaluktot ang mahahabang kandila na itinitirik namin.

'Pag sumasama naman ako sa aking lola sa Chinese Cemetery, nakikita ko ang mga pagkaing iniiwan ng mga dumadalaw doon. Alam ko namang para sa mga patay nila 'yun, at hindi para sa kanila. Lechon at Tanduay kasi ang kinakain at iniinom ng mga dumalaw.

Ngayon, 'di na kailangang magdala ng pagkain sa senti...pantyon. Marami na'ng fastfood restaurants ang nagtayo ng kanilang mga ad hoc branch doon, tulad ng McDo, Jollibee, Shakey's, atb. Dati kasi, mga maliliit na stalls lang ang makikita mo, kung saan ang ibinebenta'y mga sandwich, softdrinks, chicheria, at kendi. Ngayo'y natabunan na sila ng mga naglalakihang food chains.

Maganda talaga ang ugali nating dalawin at alalahanin ang ating mga yumao. Pero, sana, 'wag lang minsan isang taon, o kung kanilang kaarawan, o kung kanilang kamatayan, o kung bago tayo ikasal. Kailangan nila ang ating dasal. At kung umakyat naman sila sa langit, tayo naman ang kanilang ipagdarasal. Very effective ang kanilang mga dasal pagnagkagayon, gaya ng effectiveness ng mga intercession ni Saint Jude.

Pero, siyempre, mas maganda kung habang buhay sila, inaalala na natin sila, dinadalaw, inaalagaan, nililinisan, pinapaganda, at kung ano-ano pa na ginagawa natin sa mga libingan. 'Wag lang natin silang tirikan ng kandila, maliban na lang kung bertdey nila.

At kung mamatay na sila, hindi tayo manghihinayang sa mga nagdaang panahong pagsasama natin sa kanila. At hindi 'yung parang tayo'y naghahabol-habol.